ჰორმონალური ბალანსის დაცვა ბავშვობის ასაკში

Share

Share

Share

Share

Email

Comments

ბავშვთა ენდოკრინოლოგია — ჰორმონალური ბალანსის დაცვა ბავშვობის ასაკში

ბავშვთა ენდოკრინოლოგია არის მედიცინის დარგი, რომელიც სწავლობს და მკურნალობს ბავშვებში ჰორმონალური სისტემის დარღვევებს. ჰორმონები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ბავშვის ზრდაში, განვითარებასა და ზოგად ჯანმრთელობაში, ამიტომ მათი დისბალანსი შესაძლოა სერიოზულ პრობლემებად იქცეს.

ფარისებრი ჯირკვალი

ფარისებრი ჯირკვალი წარმოადგენს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ენდოკრინულ ორგანოს, რომელიც ადამიანის ორგანიზმში ნივთიერებათა ცვლის, ენერგეტიკული ბალანსისა და ზრდის პროცესების რეგულაციაში მონაწილეობს. როგორც აღნიშნავს ბავშვთა ენდოკრინოლოგი მარიამ ფხალაძე, ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონები — თიროქსინი (T4) და ტრიიოდთირონინი (T3) — გავლენას ახდენენ არა მხოლოდ ფიზიკურ განვითარებაზე, არამედ გონებრივ ფუნქციებზე, გულისცემასა და სხეულის ტემპერატურაზე. სწორედ ამიტომ, ბავშვთა ასაკში ფარისებრი ჯირკვლის ჯანმრთელობა კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, რადგან ნებისმიერი დარღვევა შეიძლება აისახოს როგორც ზრდაზე, ასევე ინტელექტუალურ განვითარებაზე.

ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დარღვევები ორ ძირითად ფორმად გვხვდება: ჰიპოთირეოზი — ჰორმონების დეფიციტი, და ჰიპერთირეოზი — მათი ჭარბი გამოყოფა. ჰიპოთირეოზის დროს ბავშვები ხშირად უჩივიან დაღლილობას, წონის მომატებას, სიცივის შეგრძნებას და ყურადღების კონცენტრაციის პრობლემებს. ჰიპერთირეოზი კი იწვევს წონის კლებას, ნერვიულობას, ოფლიანობას და გულისცემის აჩქარებას. როგორც აღნიშნავს ენდოკრინოლოგი ელენე ზურაბიშვილი, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებები ხშირად აუტოიმუნური წარმოშობისაა, რაც ნიშნავს, რომ ორგანიზმის იმუნური სისტემა თავად უტევს ჯირკვალს. ამ პროცესების დროული დიაგნოსტიკა და მართვა აუცილებელია, რათა თავიდან ავიცილოთ გართულებები.

დიაგნოსტიკა მოიცავს სისხლის ანალიზს (TSH, T3, T4), ულტრაბგერით კვლევას და საჭიროების შემთხვევაში — ბიოფსიას. მკურნალობა ინდივიდუალურია და შეიძლება მოიცავდეს ჰორმონულ ჩანაცვლებით თერაპიას, ანტითირეოიდულ პრეპარატებს, რადიოაქტიურ იოდს ან ქირურგიულ ჩარევას. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს იოდის მიღებას, რომელიც ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების სინთეზისთვის აუცილებელია. იოდის დეფიციტი განსაკუთრებით ხშირია მთიან რეგიონებში და ბავშვებში, რაც ზრდის ჰიპოთირეოზის რისკს.

როგორც ხაზს უსვამს ექიმი ირინა ლომთაძე, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებები ხშირად არ იძლევა მკაფიო სიმპტომებს, რის გამოც მშობლებს რეკომენდაცია ეძლევათ, რეგულარულად აკონტროლონ ბავშვის ზრდის ტემპი, ენერგიის დონე და ზოგადი განვითარება. ენდოკრინოლოგთან დროული ვიზიტი და შესაბამისი კვლევები საშუალებას იძლევა, დაავადება ადრეულ ეტაპზე გამოვლინდეს და ეფექტურად იმართოს. ფარისებრი ჯირკვლის ჯანმრთელობა არის ბავშვის ჰარმონიული განვითარების საფუძველი, რაც სამედიცინო საზოგადოების ერთ-ერთ პრიორიტეტად რჩება.

რა არის ბავშვთა ენდოკრინოლოგია?

ბავშვთა ენდოკრინოლოგია ფოკუსირდება შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლების ფუნქციებზე, როგორიცაა:

• ფარისებრი ჯირკვალი — პასუხისმგებელია მეტაბოლიზმზე და ინტელექტუალურ განვითარებაზე.
• ჰიპოფიზი — ზრდის ჰორმონის გამომუშავება.
• პანკრეასი — ინსულინის რეგულაცია და დიაბეტის კონტროლი.
• სქესობრივი ჯირკვლები — პუბერტატული პროცესების მართვა.

რომელ პრობლემებს მკურნალობს ბავშვთა ენდოკრინოლოგი?

ბავშვთა ენდოკრინოლოგიური დარღვევები მოიცავს:

• ზრდის შეფერხება ან გადაჭარბებული ზრდა
• შაქრიანი დიაბეტი (ტიპი 1 და 2)
• ფარისებრი ჯირკვლის პათოლოგიები — ჰიპოთირეოზი, ჰიპერთირეოზი
• სქესობრივი მომწიფების დარღვევები — ნაადრევი ან დაგვიანებული პუბერტატი
• სიმსუქნე და ჭარბი წონა
• მენსტრუალური ციკლის დარღვევები გოგონებში
• პარათირეოიდული ჯირკვლის დისფუნქცია

როგორ ხდება დიაგნოსტიკა და მკურნალობა?

ბავშვთა ენდოკრინოლოგი იყენებს ლაბორატორიულ ანალიზებს (ჰორმონების დონე), ულტრაბგერით კვლევებს, კლინიკურ დაკვირვებას, ინდივიდუალურ თერაპიას, რომელიც მოიცავს მედიკამენტურ მკურნალობას, კვების რეჟიმს და ფიზიკურ აქტივობას.

მშობლებისთვის რეკომენდაციები

• ყურადღება მიაქციეთ ბავშვის სიმაღლეს, წონას და განვითარების ტემპს.
• თუ შეამჩნევთ სქესობრივი მომწიფების ნაადრევ ან დაგვიანებულ ნიშნებს, მიმართეთ სპეციალისტს.
• შაქრიანი დიაბეტის სიმპტომები — ხშირი შარდვა, წყურვილი, წონის კლება — საჭიროებს დაუყოვნებელ რეაგირებას.

სად მივმართოთ?

თბილისში მოქმედებს რამდენიმე კლინიკა და სამედიცინო პორტალი, სადაც შეგიძლიათ ნახოთ სრული ინფორმაცია ბავშვთა ენდოკრინოლოგებზე, დაუსვათ კითხვები და მოითხოვოთ ჯავშანი ვიზიტზე.